Co czwarty polski senior nie wychodzi z domu w celach towarzyskich: spotkań z innymi osobami, trzech na dziesięciu seniorów w wieku powyżej 80 r. ż. nie wychodzi w tym celu w ogóle, a co dziesiąty nigdy lub prawie nigdy nie jest odwiedzany w domu. (ARC Rynek i Opinia)
Jak przedstawia się sytuacja Seniorów w Polsce na tle innych krajów?
Światowe Trendy Senioralne
Jak podaje Polskie Towarzystwo Badań nad Przyszłością: stosunek liczby osób w wieku poprodukcyjnym do osób w wieku produkcyjnym wyniósł 13,7% na świecie (2018), zaś w krajach rozwiniętych średnia ta była znacznie wyższa. Mierzona w dwudziestu największych gospodarkach świata osiągnęła 21,1%, w dla państw Unii Europejskiej 31,1%.
Jeśli bieżący trend będzie się utrzymywał, wskaźniki obciążenia demograficznego w krajach rozwiniętych będą stale rosnąć. Prognozy wskazują, że w 2050 roku dla dwudziestu największych gospodarek świata, ta liczba wzrośnie do 43,5%, a dla krajów UE: 53,2%.
Global AgeWatch Index ocenia stopień dobrobytu społecznego i gospodarczego populacji Seniorów w 96 krajach na całym świecie. Indeks reprezentuje 91 procent osób w wieku 60 lat i więcej z całego świata, czyli ponad 900 milionów osób.
Wskaźnik mierzy dobrobyt osób starszych w czterech kluczowych obszarach: 1. dochody, 2. zdrowie, 3. edukacja i zatrudnienie oraz 4. sprzyjające środowisko. Najlepszym miejscem do życia dla osób starszych pod każdym z tych aspektów okazała się Szwajcaria, tuż za nią plasują się Norwegia i Szwecja.
Kraje na szczycie listy podjęły działania na rzecz poprawy jakości życia osób starszych. Wdrażają politykę, która promuje wsparcie socjalne, powszechną opiekę zdrowotną oraz sprzyjające środowisko fizyczne i społeczne dla osób starszych, w tym pomoc ze strony organizacji społecznych. Poza Japonią (8) i Kanadą (5) wszystkie kraje z pierwszej dziesiątki to rozwinięte kraje Europy Zachodniej.
Trendy Senioralne w Europie
Seniorzy należą do grupy społecznej, której nie można bagatelizować. Warto proponować narzędzia, dzięki którym będą mogli angażować się w politykę społeczną i przejawiać aktywność obywatelską. Formy aktywizacji przybierają w Europie różnorodny wymiar.
W Wielkiej Brytanii realizowany jest program “Speaking Up for Our Age”, w ramach którego organizuje się “fora Seniora”, które gromadzą potrzeby Seniorów i wyrażają ich stanowisko wobec możliwości ich zaspokajania, głównie w obszarze usług. Według danych z 2020 roku fora te skupiają rocznie dwieście tysięcy osób powyżej 50 lat.
W Niemczech istnieje cała gama fundacji i stowarzyszeń, które mają na celu aktywizację osób starszych, m.in. propagując ruch i zdrowy styl życia, edukację. Największy odsetek to jednak organizacje zrzeszające wolontariuszy 50+. Od 1983 roku działa “Senioren Experten Service” z siedzibą w Bonn, który bazuje na doświadczeniu i wiedzy Seniorów zgłaszających swoją dostępność w zakresie pomocy innym. Świadczą oni usługi: drobne, ale i specjalistyczne za symboliczną odpłatnością. Jak podają na swojej stronie, obecnie w rejestrze widnieje 12 tysięcy emerytowanych ekspertów – opiekunów.
Ogólnoeuropejskim działaniem podjętym w kierunku budowania i wzmacniania współpracy z organizacjami, które są w stanie dostarczać najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne w obszarze opieki zdrowotnej i społecznej dla osób starszych jest projekt I-CARE SMART. Jego celem jest przybliżenie społeczności seniorów innowacji poprzez wprowadzanie innowacyjnych produktów i usług aktywnie angażujących ich odbiorców oraz rozwój „srebrnej gospodarki”.
Finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego projekt ma za zadanie nawiązanie trwałej współpracy pomiędzy podmiotami zainteresowanymi innowacyjnymi rozwiązaniami (SMART) dedykowanymi poprawie jakości życia osób starszych. Projekt przyczyni się do rozwoju skutecznych rozwiązań spełniających wcześniej niezabezpieczone potrzeby osób starszych w zakresie opieki zdrowotnej oraz pomocy społecznej. Jest to możliwe poprzez stworzenie ekosystemu w którym skoordynowana jest wymiana doświadczeń, informacji, wyników badań czy kontaktów pomiędzy jego uczestnikami.
Projekt jest realizowany w 7 krajach, tworzony przez 13 partnerów w ramach utworzenia „EKOSYSTEMU INNOWACJI DLA INTELIGENTNEJ OPIEKI NAD OSOBAMI STARSZYMI”. SeniorApp jest jedynym polskim członkiem projektu I-CARE SMART.
Trendy senioralne w Polsce
Globalny proces starzenia się społeczeństwa i jego konsekwencje dotyczą także Polski. Prognozy demograficzne GUS wskazują, że w Polsce w 2050 r. udział osób w wieku produkcyjnym w populacji wyniesie 57%, powyżej 65 roku życia – aż 32,7%, natomiast w wieku przedprodukcyjnym – około 10%. [bilans po NSP’2011]
Sytuacja polskich seniorów, których z roku na rok jest coraz więcej, nie przedstawia się tylko w jasnych barwach. Polska jest 76. w rankingu ponad 90 krajów odpowiednich dla starszych osób [wg Global AgeWatch Index]
26. października 2018, Rada Ministrów przyjęła Dokument, pt.: “Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność”. Są w nim przewidziane działania wobec osób starszych, w tym m.in.: kształtowanie pozytywnego postrzegania starości w społeczeństwie, tworzenie warunków umożliwiających wykorzystanie potencjału osób starszych jako aktywnych uczestników życia gospodarczego i rynku pracy, dostosowanych do ich możliwości psychofizycznych oraz sytuacji rodzinnej, tworzenie warunków do solidarności i integracji międzypokoleniowej.
Dodatkowo w „Polityce społecznej wobec osób starszych 2030” po raz pierwszy zaprojektowane zostały działania skierowane do niesamodzielnych osób starszych, w tym: zmniejszanie skali zależności od innych poprzez ułatwienie dostępu do usług wzmacniających samodzielność oraz dostosowanie środowiska zamieszkania do możliwości funkcjonalnych niesamodzielnych osób starszych i zapewnienie optymalnego dostępu do usług zdrowotnych, rehabilitacyjnych i opiekuńczo-pielęgnacyjnych dostosowanych do potrzeb niesamodzielnych osób starszych.
Jak wynika z badania Sytuacja społeczna osób w wieku 65+, ARC Rynek i Opinia, co czwarty senior nie wychodzi z domu w celu spotkań z innymi osobami (z bliską osobą lub w ramach spotkań towarzyskich), trzech na dziesięciu seniorów w wieku powyżej 80 r. ż. nie wychodzi w tym celu w ogóle, a co dziesiąty nigdy lub prawie nigdy nie jest odwiedzany w domu.
Co dwudziesty osiemdziesięciolatek nigdy nie wychodzi z domu, tylko co trzeci ma codzienny kontakt telefoniczny z innymi osobami. Podobnie wyglądają relacje w kręgach społecznych: trzech na dziesięciu seniorów w żadnym kręgu społecznym nie ma bardzo bliskich relacji, a co dwudziesty – nie ma bliskich lub dobrych relacji w ogóle. W tej grupie dominują osoby mieszkające samotnie, owdowiałe i bez dzieci, a także mężczyźni.
Styl życia, który wybiera i realizuje Senior, także w obszarze relacji interpersonalnych ma wpływ na przeżywanie starości. Składają się na niego aspekty: zdrowotny, ekonomiczny i społeczny. Aktywność w każdej z tych sfer to istotny aspekt życia. Aby zachować poczucie wypełniania roli w społeczeństwie ważne jest zbilansowanie wszystkich trzech elementów.
Jak można otoczyć Seniorów wsparciem? Jakie są ich potrzeby?
Dowiedz się z naszego raportu: “Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”.
Możesz pobrać go bezpłatnie tutaj: https://seniorapp.pl/raport2021
