Od 1 kwietnia do 31 lipca 2024 roku otwarte jest tzw. okno transferowe między Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) a Otwartymi Funduszami Emerytalnymi (OFE). To okres, w którym osoby odprowadzające składki emerytalne mogą podjąć decyzję, czy 2,92% ich wynagrodzenia nadal będzie trafiać do ZUS, czy też zostanie przekierowane do OFE. Przyjrzyjmy się bliżej, czym są OFE i ZUS oraz jakie są implikacje tego procesu.
Czym jest OFE?
Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) to instytucje finansowe zarządzające częścią składek emerytalnych Polaków. Środki gromadzone w OFE są inwestowane, głównie w akcje spółek giełdowych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW), ale także w inne instrumenty finansowe. Wartość aktywów OFE na koniec lutego 2024 roku wynosiła ponad 217 miliardów złotych. Największymi OFE w Polsce są Allianz Polska OFE, a także Nationale-Nederlanden OFE.
Czym jest ZUS?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) to instytucja odpowiedzialna za wypłatę świadczeń emerytalnych w Polsce. Składki emerytalne odprowadzane do ZUS są zapisywane na indywidualnych kontach i subkontach ubezpieczonych. Środki te podlegają waloryzacji, która z roku na rok zwiększa ich wartość w oparciu o wskaźniki inflacji i wzrostu gospodarczego.
Jak działa okno transferowe?
Okno transferowe pozwala na decyzję dotyczącą przyszłości części składek emerytalnych (2,92% podstawy wymiaru wynagrodzenia). W tym okresie ubezpieczeni mogą zdecydować, czy te środki pozostaną w ZUS, czy trafią do OFE. Decyzję można zgłosić za pomocą formularza dostępnego na stronie ZUS, przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, osobiście w placówkach ZUS-u, lub pocztą tradycyjną.
Okno transferowe. Kto nie musi składać oświadczenia?
Oświadczenia nie muszą składać osoby, które:
- Nie chcą zmieniać decyzji podjętej w poprzednim oknie transferowym.
- Osiągną wiek emerytalny w ciągu najbliższych 10 lat.
Suwak bezpieczeństwa
Poza tym równie ważne jest to, że na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego zaczyna działać tzw. suwak bezpieczeństwa. Mechanizm ten stopniowo przenosi środki z OFE na subkonto w ZUS, aby zmniejszyć ryzyko związane z inwestycjami rynkowymi w ostatnich latach przed emeryturą.
Okno transferowe. Dlaczego warto rozważyć przeniesienie środków do OFE?
Bez wątpienia głównym atutem OFE jest możliwość uczestniczenia w zyskach z inwestycji na giełdzie, co może prowadzić do wyższych zwrotów w dłuższej perspektywie. Inwestowanie w akcje, zarówno krajowe, jak i zagraniczne, może przynieść wyższe zyski niż waloryzacja w ZUS, choć wiąże się to również z większym ryzykiem. Należy zauważyć, że OFE mają znaczący udział w akcjonariatach wielu spółek notowanych na GPW. Na przykład OFE posiadają 78,62% udziału w Develia, 73,34% w Ferro, czy 64,32% w Grupie Kęty.
Dlaczego warto zostawić środki w ZUS?
Przede wszystkim głównym atutem ZUS jest mechanizm waloryzacji, który corocznie zwiększa wartość zapisów na kontach o wysokość inflacji oraz wzrost sumy przypisu składek. Waloryzacja obejmuje:
- Zapisy na koncie (inflacja plus wzrost składek).
- Zapisy na subkoncie (średnia wzrostu nominalnego PKB za ostatnie 5 lat).
- Wypłacane świadczenia emerytalne (inflacja plus 20% wzrostu przeciętnego wynagrodzenia).
W 2023 roku średnioroczna inflacja wyniosła 11,4%, co znacząco wpłynęło na wartość waloryzacji składek w ZUS. Ponadto, trwają prace nad wprowadzeniem dodatkowej waloryzacji w przypadku, gdy inflacja w pierwszym półroczu przekracza 5%.
Jak sprawdzić członkostwo w OFE?
Informacje na temat członkostwa w OFE są dostępne na Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Można je uzyskać poprzez konto w PUE, Profil Zaufany, kwalifikowany podpis elektroniczny lub przez bankowość elektroniczną. Informacje te zawierają nazwę OFE oraz listę przekazanych składek. W przyszłości szczegółowe informacje na temat OFE mają być dostępne również w Centralnej Informacji Emerytalnej, której utworzenie zostało zatwierdzone w 2023 roku.
Alternatywne źródła oszczędzania na emeryturę
Oprócz ZUS i OFE, warto rozważyć dodatkowe formy oszczędzania na emeryturę, takie jak:
- Indywidualne Konto Emerytalne (IKE)
- Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)
- Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)
- Pracownicze Programy Emerytalne (PPE)
Każda z tych form ma swoje zalety i wady, a wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od indywidualnych potrzeb i możliwości oszczędzającego. IKE i IKZE oferują korzyści podatkowe, PPK natomiast pozwalają na dodatkowe oszczędności z udziałem pracodawcy, a PPE są dodatkowym zabezpieczeniem finansowym oferowanym przez niektóre firmy.
Podsumowanie
Okno transferowe między ZUS a OFE to ważny okres dla osób oszczędzających na emeryturę. Przed podjęciem decyzji warto dokładnie zapoznać się z możliwościami oferowanymi przez obie instytucje oraz rozważyć dodatkowe formy oszczędzania. Niezależnie od wyboru, kluczowe jest świadome zarządzanie swoimi przyszłymi świadczeniami emerytalnymi, aby zapewnić sobie stabilność finansową w okresie emerytalnym.
