Wyniki V edycji raportu „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce” – Edycja 2025
Z przyjemnością dzielimy się wnioskami z najnowszej, IV edycji raportu „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce” na rok 2024. To publikacja o szczególnym znaczeniu, która stanowi swoistą mapę potrzeb i wyzwań, przed jakimi stoją polscy seniorzy. Nie tylko dokumentuje sytuację tej grupy społecznej, ale także stanowi bodziec do poszukiwania rozwiązań, które mogą realnie poprawić jakość ich życia.
Cele i obszary badawcze Raportu
Nasza publikacja ma na celu analizę i określenie głównych obszarów niespełnionych oczekiwań osób starszych i reagowania na potrzeby osób starszych w najbliższym otoczeniu. W tegorocznej edycji Raportu zdecydowaliśmy skupić się na czterech kluczowych obszarach badawczych:
- Potrzeby zdrowotne Seniorów
- Jakość życia Seniorów
- Życie społeczne, zjawisko singularyzacji oraz samotności wśród Seniorów
- Cyfryzacja oraz umiejętności cyfrowe Seniorów.
Zdrowie
Co skłoniłoby Pana/Panią do skorzystania ze szczepień ochronnych?
Najsilniejszym motywatorem do szczepień jest poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie. Seniorzy deklarują, że byliby skłonni zaszczepić się przede wszystkim wtedy, gdy zrozumieją korzyści zdrowotne oraz realne ryzyko zachorowania. Oznacza to, że sama wiedza o dostępności szczepień to za mało — kluczowe jest wyjaśnienie „dlaczego warto” w kontekście konkretnej choroby, wieku i stanu zdrowia.
Drugim istotnym czynnikiem jest bezpłatność szczepień. Dla wielu osób starszych koszty leczenia są już wysokie (wizyty prywatne, leki, suplementy), dlatego darmowy dostęp do szczepień znacząco obniża barierę decyzji. Można powiedzieć, że argument finansowy jest tu zarówno racjonalny, jak i emocjonalny — pokazuje troskę systemu o seniorów.
Skąd czerpie Pan/i wiedzę o szczepieniach?
Internet stał się głównym źródłem informacji zdrowotnych seniorów, wyprzedzając lekarza rodzinnego. 32% Seniorów poszukuję informacji o szczepieniach w internecie, a tylko 24% u lekarza POZ.
Jest to z jednej strony sygnał rosnącej aktywności cyfrowej, ale jednocześnie niesie ryzyko kontaktu z dezinformacją.
Wskazuje to na potrzebę tworzenia prostych, wiarygodnych materiałów medycznych, dostępnych online oraz rozwijania programów, które uczą, jak rozpoznawać rzetelne treści.
Życie Społeczne
Skala samotności
Wyniki pokazują, że większość seniorów odczuwa ją w umiarkowanym stopniu. Około 25% respondentów ma umiarkowanie wysoki stopień samotności, natomiast jedynie 20% ocenia swój poziom samotności jako bardzo niski. Samotność częściej dotyka osoby starsze wiekiem oraz mieszkające samotnie, szczególnie na terenach wiejskich. Wyniki te wskazują, że choć część seniorów zachowuje aktywność społeczną, to izolacja i ograniczone kontakty międzyludzkie pozostają jednym z głównych problemów starzejącego się społeczeństwa.
Jak często spotyka się Pan/i z rodziną?
Na dobrostan życia osób starszych składa się wiele czynników, wśród których istotną rolę odgrywają relacje społeczne. Duża grupa Seniorów ma ograniczony kontakt z rodziną. 18% Seniorów deklaruję, że spotyka się z rodziną kilka razy na rok, a 3% – raz na kilka lat. W takiej sytuacji warto podjąć próbę nawiązania kontaktu choćby na odległość, przez telefon lub inne komunikatory. Skorzystają na tym obie strony — i starsi, i młodsi członkowie rodziny.
Jakość Życia
Skala dobrego samopoczucia
W V edycji raportu zbadaliśmy skalę dobrego samopoczucia WHO-5. Jest to krótki, standaryzowany kwestionariusz oceniający subiektywne samopoczucie psychiczne. Jest to obszar, którego nie mierzy się wprost, gdyż klasyfikowany jest jako zmienna ukryta.
Co jest ważne, wynik poniżej 13 punktów stanowi wskazanie do badania w kierunku depresji. Podczas analizy wyników, okazało się, że 63% ma ten wskaźnik poniżej 13 co oznacza niski poziom dobrostanu i może sugerować ryzyko depresji. Najgorsze wyniki obserwuje się w wieku 55-64 u kobiet i mężczyzn, natomiast najlepsze u kobiet 65-69 i mężczyzn 70-79. Dane te podkreślają konieczność wzmacniania profilaktyki zdrowia psychicznego, a nie tylko leczenia chorób somatycznych.
Kto według Pana/i powinien zajmować się osobami starszymi, które wymagają opieki?
Najczęściej wskazywano rodzinę jako główną odpowiedzialną za opiekę nad seniorem, co odzwierciedla silne przywiązanie do tradycyjnego modelu wsparcia. Jednocześnie wielu respondentów podkreślało, że rodzina nie powinna być z tym zostawiona sama, a opieka powinna być dzielona z instytucjami – takimi jak opieka środowiskowa, gmina czy profesjonalni opiekunowie. Seniorzy oczekują więc systemowego wsparcia i współpracy między rodziną, samorządem i usługami opiekuńczymi, zamiast przerzucania odpowiedzialności wyłącznie na bliskich. To wskazuje na rosnącą świadomość ograniczeń rodzin jako jedynego źródła opieki.
Cyfryzacja
Jeśli nie korzysta Pan/i z internetu, co jest największą przeszkodą?
Największą barierą w korzystaniu z internetu dla seniorów pozostaje brak umiejętności cyfrowych (37%), co pokazuje, że problem ma charakter edukacyjny, a nie technologiczny. Na drugim miejscu wskazywano brak sprzętu (28%), co potwierdza, że dostępność narzędzi wciąż nie jest powszechna w tej grupie wiekowej. Może to oznaczać, że coraz więcej osób starszych dostrzega wartość internetu, ale potrzebuje wsparcia i praktycznych szkoleń, by móc z niego bezpiecznie i pewnie korzystać.
Czy czuje się Pan/i bezpiecznie podczas korzystania z internetu?
Większość seniorów deklaruje poczucie bezpieczeństwa w sieci – łącznie ponad 67% osób odpowiedziało, że czuje się „raczej bezpiecznie” lub „bardzo bezpiecznie”. Około 26% badanych wybrało odpowiedź „trudno powiedzieć”, co może świadczyć o niepewności lub braku pełnego zrozumienia zagrożeń internetowych. Niewielki odsetek – około 6% respondentów – przyznał, że czuje się w internecie niebezpiecznie lub bardzo niebezpiecznie. Wyniki te sugerują, że seniorzy generalnie postrzegają internet jako przestrzeń względnie bezpieczną i najprawdopodobniej nie są świadomi zagrożeń.
Zapoznaj się z pełną wersją raportu
Z dumą oddajemy w Państwa ręce piątą edycję Raportu „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”.
Wierzymy, że niniejszy Raport stanie się inspiracją do kolejnych kroków w kierunku budowania Polski przyjaznej wszystkim pokoleniom – kraju, w którym starzenie się oznacza nie ograniczenia, lecz nowe możliwości uczestnictwa w życiu społecznym.