QRishing — jak się przed nim bronić?

QR kod, czyli Quick Response code, to dwuwymiarowy kod kreskowy, który może przechowywać różnorodne informacje. Stworzony w latach 90. przez firmę Denso Wave, QR kod początkowo był wykorzystywany głównie w przemyśle motoryzacyjnym do śledzenia części. Obecnie znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach życia codziennego. Dzięki swojej zdolności do przechowywania dużych ilości danych w małej przestrzeni oraz łatwości skanowania za pomocą smartfonów i innych urządzeń mobilnych, QR kody stały się niezwykle popularne.

QR kody ułatwiają szybki dostęp do stron internetowych, aplikacji, informacji czy płatności. Jednak jak każda technologia, również i QR kody mogą stać się narzędziem w rękach cyberprzestępców. W ostatnim czasie coraz popularniejsza staje się forma oszustwa znana jako QRishing. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest QRishing, jak rozpoznać potencjalne zagrożenia oraz jak skutecznie się przed nim bronić.

Czym jest QRishing?

QRishing to forma phishingu, w której przestępcy wykorzystują kody QR do wyłudzania danych lub infekowania urządzeń. Działa to na zasadzie zbliżonej do tradycyjnych metod phishingowych, takich jak fałszywe e-maile czy wiadomości SMS. Przestępcy tworzą fałszywe kody QR, które po zeskanowaniu przekierowują użytkownika na złośliwe strony internetowe. Te strony mogą udawać legalne serwisy, takie jak banki, sklepy internetowe czy platformy społecznościowe. Wszystko po to, aby skłonić użytkownika do podania swoich danych osobowych, danych logowania czy informacji o karcie kredytowej.

Jak działa QRishing?

QRishing jest być stosowany w wielu miejscach i w wielu formach. Ataki z wykorzystaniem kodów QR moga pojawić się w następujących sytuacjach:

1. Fałszywe kody QR w miejscach publicznych: Przestępcy mogą umieszczać fałszywe kody QR w miejscach publicznych, takich jak przystanki autobusowe, tablice ogłoszeń, a nawet na produktach w sklepach. Skanując taki kod, użytkownik może zostać przekierowany na złośliwą stronę internetową. Wyłudzają one dane osobowe lub instalują złośliwe oprogramowanie na urządzeniu.
2. QR kody w fałszywych e-mailach i wiadomościach SMS: Oszuści mogą wysyłać e-maile lub wiadomości SMS z kodami QR, udając, że pochodzą one od zaufanych instytucji, takich jak banki, firmy kurierskie czy urzędy państwowe. Wiadomości te często zawierają pilne komunikaty, np. „Twoje konto zostanie zablokowane, jeśli nie zeskanujesz tego kodu QR”. Po zeskanowaniu kodu, użytkownik jest przekierowany na stronę, która wygląda jak prawdziwa strona logowania, ale służy do wyłudzania danych logowania.
3. Fałszywe kody QR na stronach internetowych: Przestępcy mogą tworzyć fałszywe strony internetowe, które wyglądają identycznie jak strony znanych firm czy instytucji. Te strony zawierają kody QR, które rzekomo prowadzą do dodatkowych zasobów lub promocji. W rzeczywistości skanowanie takiego kodu może prowadzić do złośliwej strony, która wyłudza dane osobowe lub instaluje malware.
4. QRishing na wydarzeniach publicznych: Podczas wydarzeń takich jak koncerty, konferencje czy festiwale, oszuści mogą rozprowadzać ulotki lub plakaty z fałszywymi kodami QR. Kody te mogą rzekomo prowadzić do stron z dodatkowymi informacjami o wydarzeniu, ale w rzeczywistości przekierowują na strony phishingowe.
5. Fałszywe kody QR w kampaniach charytatywnych: Przestępcy mogą tworzyć fałszywe kampanie charytatywne, rozprowadzając plakaty, ulotki lub wysyłając wiadomości z kodami QR, które prowadzą do fałszywych stron darowizn. Użytkownicy, którzy chcą przekazać darowiznę, mogą nieświadomie podać swoje dane płatnicze przestępcom.

Jak rozpoznać potencjalne zagrożenia?

Poniżej wymieniliśmy kilka podejrzanych aspektów, które pomogą Ci rozpoznać potencjalne zagrożenia związane z kodami QR:

1. Nieznane źródło: Unikaj skanowania kodów QR pochodzących od nieznanych źródeł. Jeśli otrzymasz e-mail lub wiadomość SMS z kodem QR od nieznanego nadawcy, zachowaj ostrożność.
2. Podejrzane e-maile i wiadomości: Zwracaj uwagę na e-maile i wiadomości, które wywierają presję na natychmiastowe działanie, takie jak „Twoje konto zostanie zablokowane, jeśli nie zeskanujesz tego kodu QR”.
3. Sprawdzenie URL: Po zeskanowaniu kodu QR zawsze sprawdzaj adres URL strony, na którą zostałeś przekierowany. Jeśli wygląda podejrzanie lub niezgodnie z oczekiwaniami, nie podawaj żadnych danych.

Jak się bronić przed QRishingiem?

Poniżej wskazaliśmy kilka praktycznych porad, które pomogą Ci zabezpieczyć się przed QRishingiem:

1. Nie realizuj płatności i nie podawaj swoich danych na stronach otwartych przez kod QR: Jeśli kod QR przekieruje Cię na stronę płatności lub prosi o podanie danych osobowych, zachowaj ostrożność. Zamiast tego, ręcznie wpisz adres URL strony w przeglądarce.
2. Nie podawaj danych do logowania do bankowości na stronach otwartych przez kod QR: Banki i instytucje finansowe zazwyczaj nie wykorzystują kodów QR do logowania. Jeśli strona prosi o podanie danych do logowania, prawdopodobnie jest to oszustwo.
3. Podchodź ostrożnie do komunikacji wywierającej presję na skorzystanie z QR kodu: Wiadomości wywierające presję na natychmiastowe działanie mogą być próbą oszustwa. Zachowaj zdrowy rozsądek i nie działaj pod wpływem emocji.
4. Zablokuj domyślny dostęp kamery dla zewnętrznych aplikacji: W ustawieniach swojego urządzenia zablokuj domyślny dostęp do kamery dla aplikacji, które nie muszą jej używać. Dzięki temu zminimalizujesz ryzyko, że złośliwa aplikacja uzyska dostęp do Twojej kamery bez Twojej wiedzy.
5. Korzystaj z aplikacji antywirusowych: Używaj renomowanych programów antywirusowych, które mogą pomóc w wykrywaniu i blokowaniu złośliwego oprogramowania oraz podejrzanych stron internetowych.

W jakich sytuacjach kody QR są bezpieczne?

Pomimo zagrożeń, QR kody mają wiele bezpiecznych i pożytecznych zastosowań. Poniżej zamieściliśmy kilka przykładów, jak można z nich korzystać, minimalizując ryzyko QRishingu.

Informacje turystyczne

W wielu miastach i miejscach turystycznych QR kody umieszczane są na tablicach informacyjnych, pomnikach czy budynkach historycznych. Skanowanie takich kodów pozwala na szybki dostęp do dodatkowych informacji, przewodników audio czy wirtualnych wycieczek, wzbogacając doświadczenie zwiedzania.

Restauracje i kawiarnie

Wiele lokali gastronomicznych wprowadziło kody QR, które prowadzą do menu online. Jest to wygodne rozwiązanie, które eliminuje konieczność używania tradycyjnych, papierowych menu, co jest szczególnie istotne w kontekście higieny. Upewnij się jednak, że skanujesz kody bezpośrednio z oficjalnych materiałów restauracji.

Bilety i wejściówki

Kody QR są często używane jako cyfrowe bilety na wydarzenia, koncerty, do kina czy na transport publiczny. Skanowanie kodu QR przy wejściu jest szybkie i wygodne, eliminując potrzebę drukowania biletów. Upewnij się, że pobierasz bilety tylko z oficjalnych stron organizatorów.

Łącza do aplikacji i stron internetowych

Firmy często używają kodów QR na swoich produktach lub w materiałach reklamowych. Aby przekierować klientów do aplikacji mobilnych, stron internetowych lub formularzy kontaktowych. Takie kody są zazwyczaj bezpieczne, ale zawsze warto zwracać uwagę na adres URL przed podaniem jakichkolwiek danych.

mObywatel

Rządowe aplikacje, takie jak mObywatel, również wykorzystują kody QR do bezpiecznego udostępniania danych osobowych i dokumentów. Korzystanie z aplikacji rządowych, które mają wbudowane zabezpieczenia, minimalizuje ryzyko QRishingu.

Jak bezpiecznie korzystać z kodów QR?

Aby bezpiecznie korzystać z kodów QR, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad:

• Sprawdzaj źródło: Skanuj kody QR tylko z zaufanych i znanych Ci źródeł.
• Weryfikuj adresy URL: Po zeskanowaniu kodu QR sprawdź, czy adres URL wygląda autentycznie i pochodzi od oczekiwanego dostawcy.
• Używaj bezpiecznych aplikacji: Korzystaj z renomowanych aplikacji do skanowania kodów QR, które oferują funkcje zabezpieczające.
• Aktualizuj oprogramowanie: Regularnie aktualizuj oprogramowanie swojego urządzenia, aby chronić się przed najnowszymi zagrożeniami.

Podsumowanie

QRishing to rosnące zagrożenie w świecie cyfrowym, które może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak kradzież tożsamości czy utrata środków finansowych. Zachowując ostrożność i stosując się do powyższych porad, możesz znacznie zredukować ryzyko stania się ofiarą tego typu oszustwa. Pamiętaj, aby zawsze weryfikować źródła kodów QR i nie podawać swoich danych osobowych na stronach, które wyglądają podejrzanie. Twoje bezpieczeństwo cyfrowe jest w Twoich rękach.

Jeśli masz wątpliwości lub potrzebujesz dodatkowej pomocy, zawsze możesz skorzystać z wiedzy i doświadczenia dostępnych ekspertów w SeniorApp. Oferujemy szeroki zakres usług, które mogą Ci pomóc w sytuacjach wymagających wsparcia technicznego:

• Pogotowie komputerowe już od 48 zł za pomoc do 60 min
• Smartfon Edukacja od 41 zł za konsultację do 60 min

Nasi eksperci są dostępni w każdym większym mieście, gotowi do wsparcia w razie potrzeby. Aby zamówić usługę, pobierz aplikację SeniorApp w sklepie Google Play lub App Store, lub odwiedź naszą stronę internetową SeniorApp.

Dbaj o swoje bezpieczeństwo cyfrowe z pomocą SeniorApp!