Opieka długoterminowa NFZ – Jak uzyskać zasiłek opiekuńczy?

Kto może uzyskać zasiłek opiekuńczy?

Wszyscy, którzy są objęci ubezpieczeniem chorobowym w ZUS, mają prawo do zasiłku opiekuńczego, w tym:

• pracownicy,
• członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
• osoby wykonujące pracę nakładczą,
• osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, albo współpracujące z osobą, która wykonuje taką umowę, lub pracujące na podstawie umowy uaktywniającej, np. opiekunki do dzieci,
• osoby prowadzące pozarolniczą działalność lub współpracujące z osobą, która prowadzi taką działalność,
• osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• osoby odbywające służbę zastępczą,
• duchowni.

Prawo do zasiłku opiekuńczego w przypadku zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne

Jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność lub współpracujesz z taką osobą, lub współpracujesz z osobą fizyczną, która prowadzi działalność gospodarczą i korzysta z ulgi na start w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, albo jesteś duchownym i sam opłacasz składki na własne ubezpieczenie, otrzymasz świadczenie, o ile nie masz zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne lub Twoje zadłużenie nie przekracza 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jeśli stwierdzimy, że nie opłaciłeś składek, a Twoje zadłużenie przekracza 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę (określonego w odrębnych przepisach), to do czasu spłaty całości zadłużenia (stan zadłużenia ustala się na dzień powstania prawa do świadczenia), nie przysługuje Ci świadczenie. Jeśli spłacisz całość zadłużenia w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, otrzymasz świadczenie za cały okres.

Jeśli nie spłacisz całości zadłużenia w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, prawo do świadczenia przedawni się. Jeśli spłacisz całość zadłużenia po upływie 6 miesięcy, prawo do świadczenia za kolejny okres przysługuje Ci dopiero od dnia spłaty całości zadłużenia.

Kiedy możesz otrzymać zasiłek opiekuńczy

Możesz skorzystać z zasiłku opiekuńczego, jeśli jesteś zwolniony od wykonywania pracy, bo musisz opiekować się:

• dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat i wystąpiła jedna z następujących sytuacji:
  • nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których Twoje dziecko uczęszcza,
  • konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej,
  • choroba niani (z którą masz zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna, którzy opiekują się dzieckiem,
  • poród lub choroba Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, a poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę,
  • pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem;
• dzieckiem niepełnosprawnym (tj. dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji), które nie ukończyło 18 lat, jeśli wystąpiła jedna z następujących sytuacji:
  • poród lub choroba Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, jeśli poród lub choroba uniemożliwia im opiekę,
  • pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem;
• chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło 18 lat;
• chorym dzieckiem;
• innym niż dziecko chorym członkiem rodziny.

Uwaga!

• Zamknięcie żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły, do których uczęszcza Twoje dziecko jest nieprzewidziane, jeśli zostałeś o tym zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed ich zamknięciem.
• Inny członek rodziny to: małżonek, rodzic, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat – pod warunkiem, że w czasie, kiedy się nim opiekujesz, jesteś z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.
• Zasiłek opiekuńczy możesz otrzymać na: Twoje dzieci lub dzieci Twojego małżonka, dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie (np. w ramach rodziny zastępczej).
• Zasiłek opiekuńczy otrzymasz niezależnie od okresu Twojego ubezpieczenia.
• Prawo do zasiłku mają na równi matka i ojciec dziecka. Zasiłek może otrzymać jednak za dany okres tylko jeden z rodziców, ten który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę.
• Zasiłek opiekuńczy przysługuje Ci, gdy nie ma innych członków rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę. Nie dotyczy to opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2.
• Członkiem rodziny, który może zapewnić opiekę, nie jest osoba, która:
  • jest całkowicie niezdolna do pracy,
  • jest chora,
  • nie jest sprawna fizycznie lub psychicznie za względu na swój wiek,
  • prowadzi gospodarstwo rolne,
  • jest pracownikiem, który odpoczywa po pracy na nocnej zmianie,
  • prowadzi działalność,
  • nie jest zobowiązana do opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jeśli odmawia sprawowania opieki.

Kiedy nie możesz pobierać zasiłku opiekuńczego?

• kiedy posiadasz prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych,
• kiedy korzystasz z urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego,
• kiedy jesteś tymczasowo aresztowany lub odbywasz karę pozbawienia wolności,
• kiedy jesteś objęty zwolnieniem lekarskim, a pracujesz lub wykorzystujesz to zwolnienie niezgodnie z jego celem. W takim przypadku zostanie to stwierdzone w czasie kontroli.

Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego

Zasiłek opiekuńczy przysługuje Ci przez okres nie dłuższy niż:

• 60 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekujesz się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym w tym wieku, lub
• 14 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekujesz się dzieckiem w wieku powyżej 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny,
• 30 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekujesz się:
  • chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat ale nie ukończyło 18 lat, lub
  • dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat ale nie ukończyło 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, nie mogą oni opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym.

Pamiętaj, że jeśli w roku kalendarzowym opiekujesz się wyłącznie niepełnosprawnym dzieckiem oraz innymi chorymi członkami rodziny (i nie masz innych dzieci, które nie ukończyły 14 lat), zasiłek opiekuńczy przysługuje Ci łącznie za okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym, w tym nie dłuższy niż 14 dni na opiekę nad chorymi członkami rodziny.

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Nie zależy on od liczby osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki.

Pamiętaj również, że okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie jest wliczany do limitu 60 i 14 dni w roku kalendarzowym.

Wysokość zasiłku opiekuńczego

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Wypłaca się go za każdy dzień, w którym sprawujesz opiekę, również za dni ustawowo wolne od pracy.

Jeśli chcesz otrzymać zasiłek opiekuńczy, potrzebujesz złożyć wniosek na druku:

• Z-15A – jeśli sprawujesz opiekę nad dzieckiem
• Z-15B – jeśli sprawujesz opiekę nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny.

Opieka nad chorym członkiem rodziny

Jeśli zajmujesz się chorym dzieckiem lub członkiem rodziny, potrzebujesz zwolnienia lekarskiego. Możesz je otrzymać na kilka sposobów:

• w formie dokumentu elektronicznego (e-ZLA),
• na formularzu wydrukowanym z systemu teleinformatycznego,
• w formie wydruku zaświadczenia wystawionego elektronicznie (wydruk e-ZLA).

Więcej informacji znajdziesz na stronie Elektroniczne zaświadczenia lekarskie.

Jeśli opiekujesz się osobą chorej za granicą, musisz przedstawić przetłumaczone na język polski zaświadczenie lekarskie wydane za granicą. Zaświadczenie powinno zawierać:

• nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza,
• datę wystawienia i podpis lekarza,
• początkową i końcową datę niezdolności do pracy.

Jeśli zaświadczenie zostało wydane w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w Konfederacji Szwajcarskiej, nie musisz go tłumaczyć na język polski.

Źródło aktualizowane na podstawie danych dostępnych na zus.pl