Główny Urząd Statystyczny podał pierwsze wyniki spisu powszechnego. Tak, jak wskazywały prognozy: ubywa dzieci, jak również osób w wieku produkcyjnym. Jedynie grupa Seniorów rośnie – obecnie jest o 2 miliony większa niż 10 lat temu.
Sytuacja Seniorów w Polsce
Pierwsza publikacja związana z wynikami NSP (Narodowego Spisu Powszechnego) pokazała, że liczba Polaków, to ponad 38,1 mln. Wśród nich jednak ubyło dzieci i młodzieży (obecnie 7 mln wobec 7,2 mln przed dekadą), a także osób w wieku produkcyjnym (mniej o 9%, czyli o 2,2 mln osób). Przyrost odnotowała za to grupa Seniorów, która liczy aktualnie prawie 9 milionów.
Zrozumienie, jak wygląda życie osób starszych i z jakimi przeciwnościami mierzą się one każdego dnia jest kluczem do zmiany postaw społecznych i odczarowania wizerunku/stereotypu seniorów.
Ta grupa – niesłusznie – jest spychana na margines oraz postrzegana stereotypowo i wrzucana do „jednego worka“, chociaż tworzą ją ludzie znajdujący się w bardzo odmiennych sytuacjach i prowadzacy zróżnicowany styl życia.
Polityka społeczna wobec Seniorów w Polsce
“Polityka senioralna zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym jest nowym i ogromnym wyzwaniem, bo tak naprawdę po raz pierwszy w historii spotykamy się z niezwykle trudną sytuacją demograficzną, w Łodzi ale również w całym kraju. Nasze miasto, które gwałtownie się starzeje, ma już 26% mieszkańców, którzy przekroczyli 60 rok życia.
Sytuacja ta powoduje, że trzeba poszukiwać nowych rozwiązań, gdyż dotychczas nie wypracowano gotowych wzorców dla tego typu sytuacji demograficznej. Nowe technologie choć czasami budzą niepokój, a seniorzy nie zawsze sobie z nimi radzą, na pewno zrewolucjonizują obszar polityki senioralnej” – mówi Celina Maciejewska, Rzecznik ds. Seniorów w Łodzi w raporcie SeniorApp.
Kogo nazywamy Seniorem?
Seniorzy to grupa niejednorodna. To właściwie – co najmniej – dwa pokolenia. Tworzą je osoby od 60. r.ż. Wśród nich znaczącą (i rosnącą) społeczność tworzą ludzie po 80-tce, a wydłużanie się czasu trwania życia powoduje, że coraz przybywa również stulatków. Takie wewnętrzne zróżnicowanie oznacza, że członkowie osoby w starszym wieku mają różne doświadczenia życiowe, stan zdrowia, sytuację materialną czy rodzinną. Różnić się zatem będą także pod względem potrzeb – inne będą oczekiwania sześćdziesięciolatków, a czego innego potrzebować będą osiemdziesięciolatkowie i ludzie starsi.
“Te różnice równie silnie wybrzmiewają w niniejszym Raporcie, gdzie niemal połowa badanych (41,2%) twierdzi, że nie potrzebuje żadnej pomocy, a niemal tyle samo (41,8%) wskazuje na potrzebę wsparcia w zakresie zdrowia oraz prawie 1/3 sygnalizuje potrzebę pomocy materialnej. Owe 65,6% badanych, którzy twierdzą, iż nie korzystają z pomocy i radzą sobie samodzielnie, to raczej seniorzy z młodszej grupy wiekowej – sprawniejsi, definiujący siebie w niniejszym badaniu jako osoby, które żyją aktywnie” – dopowiada Joanna Mielczarek, prezes Stowarzyszenia mali bracia Ubogich
Sytuacja zmienia się, kiedy z tej grupy wyłonimy tylko osoby pow. 80 r.ż. Problemy, z jakimi najczęściej się mierzą to: problemy zdrowotne (55%), utrata bliskich (46%), samotność/izolacja (17%), utrata samodzielności (13%) oraz poczucie bycia niepotrzebnym (10%).
Kogo w takich sytuacjach proszą o pomoc? Najczęściej bliskich, jednakże w niniejszym badaniu wybrzmiewa zarówno trudność w proszeniu o tę pomoc – część z nich odpowiada, że ich na to nie stać, a część w ogóle się o nią nie zwróci w obawie, że i tak spotka się z odmową, bo bliscy nie mają czasu, bo nie chcą sprawiać bliskim kłopotu. Zresztą potwierdzają to odpowiedzi samych opiekunów, spośród których niemal 42% deklaruje, że nie ma na taką pomoc czasu.
Kto korzysta z pomocy?
Stopniowa utrata samodzielności skojarzona z wiekiem powoduje, że starszy człowiek z czasem musi korzystać ze wsparcia rodziny, znajomych lub pomocy publicznej. Szukanie wsparcia wyłącznie w kontaktach rodzinnych jest jednak obarczone pewnym ryzykiem.
W sytuacji, kiedy starsza osoba traci kontakt z rodziną lub jej nie posiada albo rodzina mieszka daleko, jej sytuacja życiowa może drastycznie pogorszyć się w bardzo krótkim czasie. W niniejszym badaniu niemal 1/3 opiekunów wskazuje na to, że przeszkodą w pomaganiu jest właśnie np. zbyt duża odległość zamieszkania. W takiej m.in. sytuacji niemal 12% seniorów korzysta z pomocy instytucjonalnej, a ok. 16% pomocy sąsiedzkiej.
15% badanych Seniorów twierdzi, że nie ma się do kogo zwrócić po potrzebną pomoc. To również jest efekt niewiedzy, o tym co robi polityka senioralna, a także co robi biznes w tym obszarze. Istnieje cała gama instytucji, które służą do uzyskania pomocy. Oprócz tego są także firmy, które oferują usługi związane z opieką, wsparciem w codziennych sprawach: tak jak SeniorApp.
Kolejna grupa, również bliska 15% badanych odpowiedziała: “Moi bliscy nie mają czasu”. Tutaj także należałoby podjąć działania edukacyjne zwiększające wrażliwość społeczną. To apel do rodzin o zachowanie kontaktu z bliskimi, rozwijanie międzypokoleniowości.
Jeśli ktoś nie ma możliwości rozwijać tej komunikacji osobiście – nie ma czasu i uwagi, aby je poświęcić Seniorowi, to jego zadaniem jest zapewnienie potrzebnej pomocy poprzez organizację, firmę, Opiekuna, który się tego podejmie.
SeniorApp dla Seniorów!
SeniorApp pragnie widzieć Świat, jako miejsce, w którym wszyscy sobie pomagamy i wzajemnie się szanujemy. W ciągu roku działalności wydaliśmy raport przy współpracy z 16 ekspertami z instytucji podejmujących działania prosenioralne. Publikacja nosi tytuł “Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”.
Pełen raport dostępny jest bezpłatnie na stronie: https://seniorapp.pl/raport2021fb
Wiele potrzeb zostało zidentyfikowanych, jednak wśród badanych brakuje świadomości, jak je zaspokajać. Chcemy, aby niniejszy raport otworzył przed Czytelnikami nowe możliwości poszukiwania wsparcia w sprawach życia codziennego, a także by przyczynił się do zwiększenia społecznej otwartości: zauważania potrzeb osób w najbliższym otoczeniu i reagowania na nie.
Mamy nadzieję, że wnioski płynące z analizy raportu posłużą jako narzędzie do zintensyfikowania działań mających na celu poprawę jakości życia Seniorów i znalezienia odpowiedzi na ich potrzeby oraz aktywizację osób gotowych do niesienia pomocy.
