Często otrzymujemy pytania, czy jako Opiekun w SeniorApp należy rozliczać się z wykonywanych zleceń? Ile można w ten sposób dorobić zgodnie z polskim prawem? Jakie warunki trzeba spełnić? Wracamy do Was z odpowiedziami przygotowanymi wraz z Głównym Księgowym SeniorApp z biura rachunkowego ABM CONSULTING Adamem Mularczykiem!
Czym jest tzw. działalność nierejestrowa?
Działalność nierejestrowa (nierejestrowana, nieewidencjonowana) daje nam prawo do świadczenia usług i sprzedaży towarów bez konieczności tradycyjnej rejestracji firmy (od 30. kwietnia 2018, według Ustawy o Prawie Przedsiębiorców). Nie wymaga posiadania numerów NIP, REGON i nie zobowiązuje do prowadzenia księgowości. Można ją prowadzić właściwie w każdej branży z wyjątkiem tych, które wymagają zezwoleń, koncesji lub licencji. SeniorApp to także miejsce, dzięki któremu można prowadzić tego typu działalność.
Kiedy można prowadzić działalność nierejestrową?
Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest działalność gospodarcza. Określa się ją jako: zorganizowaną, mającą charakter zarobkowy, prowadzoną w sposób ciągły i we własnym imieniu.
Działalność nierejestrowa (nierejestrowana/nieewidencjonowana) nie jest uznawana za działalność gospodarczą nawet, jeśli spełnia te cztery warunki. A to ze względu na niski poziom przychodów. Dlatego, żeby ją prowadzić, nie trzeba posiadać wpisu do rejestru CEIDG, czyli Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Działalność nierejestrowa to w najprostszych słowach: drobna działalność zarobkowa osoby fizycznej. Żeby ją prowadzić, wystarczy, że:
- przychody z tej działalności w żadnym miesiącu danego roku nie przekroczą kwoty 1505 zł (50% kwoty wynagrodzenia minimalnego)
- w ciągu ostatnich 5 lat (60 miesięcy) osoba fizyczna nie prowadziła działalności gospodarczej.
Dodatkowo: jeżeli działalność gospodarcza była wykonywana poza granicami Polski, to nie ma to wpływu na prawo do wykonywania działalności nierejestrowej w Polsce.
Czy osoba bezrobotna zachowa status podejmując działalność nierejestrową?
Warunkiem zachowania statusu bezrobotnego jest “niewykonywanie innej pracy zarobkowej”. W rozumieniu ustawy “Prawo przedsiębiorców”, osoba prowadząca działalność nierejestrową nie wykonuje działalności gospodarczej, chociaż przecież uzyskuje przychody.
Tu znów należy sięgnąć do definicji: czym jest bowiem “inna praca zarobkowa”? To świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło, etc. Zawarcie umowy tego typu powoduje utratę statusu. Prowadzenie działalności nierejestrowej bez żadnej z wyżej wymienionych umów pozwala zachować status bezrobotnego.
Nieco inne zasady dotyczą niektórych zawodów takich, jak: rolnicy, urzędnicy, kosmetyczki. Informacje można uzyskać na stronie: https://www.biznes.gov.pl
Jakie korzyści daje prowadzenie działalności nierejestrowej?
- nie trzeba zgłaszać przedsiębiorstwa do ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędu skarbowego, czy GUS;
- nie potrzeba nadania numerów identyfikacyjnych NIP i REGON;
- nie ma obowiązku składek na ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej;
- nie trzeba odprowadzać comiesięcznych, ani kwartalnych zaliczek na podatek;
- nie musisz płacić podatku VAT (przychody z tego typu działalności nie przekraczają 200 tys. rocznie) – od tej reguły obowiązują pewne wyjątki, jak np. usługi doradcze, prawne, kosmetyczne oraz sprzedaż określonych artykułów, wg informacji zawartych w ustawie;
- nie trzeba prowadzić skomplikowanej księgowości, jedynie uproszczoną ewidencję sprzedaży.
Jakie obowiązki ma osoba prowadząca działalność nierejestrową?
- prowadzenie uproszczoną ewidencję sprzedaży;
- przestrzeganie praw konsumentów;
- na żądanie klienta: wystawianie rachunku;
- rozliczanie przychodu z działalności nierejestrowej w zeznaniu rocznym PIT-36.
Co musi być zawarte w ewidencji sprzedaży?
Uproszczona ewidencja sprzedaży może być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznie (np. w arkuszu kalkulacyjnym MS Excel). Dokładna ewidencja pomaga ustalić, czy nie przekroczyłeś limitu przychodu, który pozwala prowadzić działalność nierejestrową.
Ewidencja powinna być prowadzona na bieżąco i rejestrować sprzedaż za dany dzień – nie później niż przed dokonaniem transakcji w następnym dniu. Uproszczona ewidencja sprzedaży powinna zawierać:
- liczbę porządkową towaru/usługi;
- datę sprzedaży/wykonania usługi;
- wartość sprzedaży – kwotę przychodu;
- wartość sprzedaży narastająco.
UWAGA! Jeśli ewidencja nie będzie prowadzona rzetelnie lub nie będzie prowadzona wcale i na podstawie dokumentacji ustalenie wartości przychodu będzie niemożliwe, to organ podatkowy sam określi wartość sprzedaży i nałoży na nią kwotę należnego podatku. Jeśli nie można określić wartości opodatkowania, to zostanie ona ustalona na 22%.
Co musi zawierać rachunek/faktura wydana przez osobę prowadzącą działalność nierejestrową?
Wystawianie rachunków i faktur nie jest obowiązkowe, jednak na żądanie klienta należy wydać taki dokument. Musi być w nim zawarty:
- numer kolejny;
- data wystawienia;
- dane sprzedawcy;
- dane nabywcy;
- nazwa usługi;
- kwota do zapłaty.
W działalności nierejestrowej nie ma obowiązku także wystawiania faktur, jednak jeśli klient wystosuje takie żądanie, należy wydać dokument. Klient może zgłosić takie żądanie do 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym odbyła się transakcja. Faktura musi zawierać:
- numer kolejny;
- datę wystawienia;
- imiona i nazwiska/nazwy sprzedawcy;
- imiona nazwiska/nazwy nabywcyy;
- nazwę usługi/towaru;
- miarę/ilość dostarczonego towaru/zakres wykonanej usługi;
- cenę jednostkową towaru/usługi;
- kwotę należności ogółem.
Prowadząc działalność nierejestrową na rachunku nie musisz podawać innych danych niż imię i nazwisko – niewymagany jest numer PESEL ani adres zamieszkania.
Jak upewnić się, że przychód nie przekracza limitu?
Działalność nierejestrowa nie może generować przychodu większego niż 50% kwoty wynagrodzenia minimalnego. Obecnie, na rok 2022 maksymalna kwota miesięcznego przychodu to 1505 zł. Uzyskanie przychodów należy rejestrować w ewidencji sprzedaży.
Co, jeśli miesięczny limit przychodu zostanie przekroczony?
Jeśli uzyskasz przychód większy niż wskazana kwota limitu, Twoja działalność zostanie uznana za działalność gospodarczą. Od momentu przekroczenia limitu obowiązuje termin 7 dni na rejestrację w CEIDG. Początkującym przedsiębiorcom przysługuje jednak prawo do zwolnienia ze składek, tzw. “ulga na start” (więcej informacji znajdziesz na stronie https://www.biznes.gov.pl.
Czy działalność nierejestrowa podlega kontroli?
To, że działalność nie jest zarejestrowana w CEIDG, nie oznacza, że jest zwolniona z kontroli. Działalność nierejestrowa może podlegać kontroli na podstawie Ustawy o VAT i Ordynacji podatkowej. Podstawowym elementem kontroli służb skarbowych będzie ewidencja sprzedaży – dzięki niej łatwo można ustalić, czy zwolnienie z VAT i rejestrowania działalności gospodarczej jest uzasadnione. Oprócz tego kontrola może obejmować także sprawdzenie sposobu prowadzenia działalności – np. przy produkcji żywności, możliwe jest badanie Sanepidu. W świetle prawa osoba prowadząca działalność nierejestrową, to także przedsiębiorca, wobec tego ma obowiązek przestrzegania praw konsumentów oraz RODO. Kontrola może być więc przeprowadzona również przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta oraz Urząd Ochrony Danych Osobowych – w przypadku wątpliwości i stwierdzenia naruszeń.
