Działalność nierejestrowa – jak to działa?

Często otrzymujemy pytania, czy jako Opiekun w SeniorApp należy rozliczać się z wykonywanych zleceń? Ile można w ten sposób dorobić zgodnie z polskim prawem? Jakie warunki trzeba spełnić? Wracamy do Was z odpowiedziami przygotowanymi wraz z Głównym Księgowym SeniorApp z biura rachunkowego ABM CONSULTING Adamem Mularczykiem!

Czym jest tzw. działalność nierejestrowa?

Działalność nierejestrowa (nierejestrowana, nieewidencjonowana) daje nam prawo do świadczenia usług i sprzedaży towarów bez konieczności tradycyjnej rejestracji firmy (Od lipca 2023 roku próg przychodów, poniżej którego nie trzeba rejestrować działalności gospodarczej, wynosi 2700 zł brutto miesięcznie). Nie wymaga posiadania numerów NIP, REGON i nie zobowiązuje do prowadzenia księgowości. Można ją prowadzić właściwie w każdej branży z wyjątkiem tych, które wymagają zezwoleń, koncesji lub licencji. SeniorApp to także miejsce, dzięki któremu można prowadzić tego typu działalność.

Kiedy można prowadzić działalność nierejestrową?

Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest działalność gospodarcza. Określa się ją jako: zorganizowaną, mającą charakter zarobkowy, prowadzoną w sposób ciągły i we własnym imieniu.

Działalność nierejestrowa (nierejestrowana/nieewidencjonowana) nie jest uznawana za działalność gospodarczą nawet, jeśli spełnia te cztery warunki. A to ze względu na niski poziom przychodów. Dlatego, żeby ją prowadzić, nie trzeba posiadać wpisu do rejestru CEIDG, czyli Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Działalność nierejestrowa to w najprostszych słowach: drobna działalność zarobkowa osoby fizycznej. Żeby ją prowadzić, wystarczy, że:

• przychody z tej działalności w żadnym miesiącu danego roku nie przekroczą kwoty 2700 zł.
• w ciągu ostatnich 5 lat (60 miesięcy) osoba fizyczna nie prowadziła działalności gospodarczej.

Dodatkowo: jeżeli działalność gospodarcza była wykonywana poza granicami Polski, to nie ma to wpływu na prawo do wykonywania działalności nierejestrowej w Polsce.

Czy osoba bezrobotna zachowa status podejmując działalność nierejestrową?

Warunkiem zachowania statusu bezrobotnego jest “niewykonywanie innej pracy zarobkowej”. W rozumieniu ustawy “Prawo przedsiębiorców”, osoba prowadząca działalność nierejestrową nie wykonuje działalności gospodarczej, chociaż przecież uzyskuje przychody.

Tu znów należy sięgnąć do definicji: czym jest bowiem “inna praca zarobkowa”? To świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło, etc. Zawarcie umowy tego typu powoduje utratę statusu. Prowadzenie działalności nierejestrowej bez żadnej z wyżej wymienionych umów pozwala zachować status bezrobotnego.

Nieco inne zasady dotyczą niektórych zawodów takich, jak: rolnicy, urzędnicy, kosmetyczki. Informacje można uzyskać na stronie: https://www.biznes.gov.pl

Jakie korzyści daje prowadzenie działalności nierejestrowej?

• nie trzeba zgłaszać przedsiębiorstwa do ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędu skarbowego, czy GUS;
• nie potrzeba nadania numerów identyfikacyjnych NIP i REGON;
• nie ma obowiązku składek na ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej;
• nie trzeba odprowadzać comiesięcznych, ani kwartalnych zaliczek na podatek;
• nie musisz płacić podatku VAT (przychody z tego typu działalności nie przekraczają 200 tys. rocznie) – od tej reguły obowiązują pewne wyjątki, jak np. usługi doradcze, prawne, kosmetyczne oraz sprzedaż określonych artykułów, wg informacji zawartych w ustawie;
• nie trzeba prowadzić skomplikowanej księgowości, jedynie uproszczoną ewidencję sprzedaży.

Jakie obowiązki ma osoba prowadząca działalność nierejestrową?

• prowadzenie uproszczoną ewidencję sprzedaży;
• przestrzeganie praw konsumentów;
• na żądanie klienta: wystawianie rachunku;
• rozliczanie przychodu z działalności nierejestrowej w zeznaniu rocznym PIT-36.

Co musi być zawarte w ewidencji sprzedaży?

Uproszczona ewidencja sprzedaży może być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznie (np. w arkuszu kalkulacyjnym MS Excel). Dokładna ewidencja pomaga ustalić, czy nie przekroczyłeś limitu przychodu, który pozwala prowadzić działalność nierejestrową.
Ewidencja powinna być prowadzona na bieżąco i rejestrować sprzedaż za dany dzień – nie później niż przed dokonaniem transakcji w następnym dniu. Uproszczona ewidencja sprzedaży powinna zawierać:

• liczbę porządkową towaru/usługi;
• datę sprzedaży/wykonania usługi;
• wartość sprzedaży – kwotę przychodu;
• wartość sprzedaży narastająco.

UWAGA! Jeśli ewidencja nie będzie prowadzona rzetelnie lub nie będzie prowadzona wcale i na podstawie dokumentacji ustalenie wartości przychodu będzie niemożliwe, to organ podatkowy sam określi wartość sprzedaży i nałoży na nią kwotę należnego podatku. Jeśli nie można określić wartości opodatkowania, to zostanie ona ustalona na 22%.

Co musi zawierać rachunek/faktura wydana przez osobę prowadzącą działalność nierejestrową?

Wystawianie rachunków i faktur nie jest obowiązkowe, jednak na żądanie klienta należy wydać taki dokument. Musi być w nim zawarty:

• numer kolejny;
• data wystawienia;
• dane sprzedawcy;
• dane nabywcy;
• nazwa usługi;
• kwota do zapłaty.

W działalności nierejestrowej nie ma obowiązku także wystawiania faktur, jednak jeśli klient wystosuje takie żądanie, należy wydać dokument. Klient może zgłosić takie żądanie do 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym odbyła się transakcja. Faktura musi zawierać:

• numer kolejny;
• datę wystawienia;
• imiona i nazwiska/nazwy sprzedawcy;
• imiona nazwiska/nazwy nabywcyy;
• nazwę usługi/towaru;
• miarę/ilość dostarczonego towaru/zakres wykonanej usługi;
• cenę jednostkową towaru/usługi;
• kwotę należności ogółem.

Prowadząc działalność nierejestrową na rachunku nie musisz podawać innych danych niż imię i nazwisko – niewymagany jest numer PESEL ani adres zamieszkania.

Jak upewnić się, że przychód nie przekracza limitu?

Od lipca 2023 roku próg przychodów, poniżej którego nie trzeba rejestrować działalności gospodarczej, wynosi 2700 zł brutto miesięcznie.

Co, jeśli miesięczny limit przychodu zostanie przekroczony?

Jeśli uzyskasz przychód większy niż wskazana kwota limitu, Twoja działalność zostanie uznana za działalność gospodarczą. Od momentu przekroczenia limitu obowiązuje termin 7 dni na rejestrację w CEIDG. Początkującym przedsiębiorcom przysługuje jednak prawo do zwolnienia ze składek, tzw. “ulga na start” (więcej informacji znajdziesz na stronie https://www.biznes.gov.pl.

Czy działalność nierejestrowa podlega kontroli?

To, że działalność nie jest zarejestrowana w CEIDG, nie oznacza, że jest zwolniona z kontroli. Działalność nierejestrowa może podlegać kontroli na podstawie Ustawy o VAT i Ordynacji podatkowej. Podstawowym elementem kontroli służb skarbowych będzie ewidencja sprzedaży – dzięki niej łatwo można ustalić, czy zwolnienie z VAT i rejestrowania działalności gospodarczej jest uzasadnione. Oprócz tego kontrola może obejmować także sprawdzenie sposobu prowadzenia działalności – np. przy produkcji żywności, możliwe jest badanie Sanepidu. W świetle prawa osoba prowadząca działalność nierejestrową, to także przedsiębiorca, wobec tego ma obowiązek przestrzegania praw konsumentów oraz RODO. Kontrola może być więc przeprowadzona również przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta oraz Urząd Ochrony Danych Osobowych – w przypadku wątpliwości i stwierdzenia naruszeń.